استاد شهریار

                                                     

در رابطه با تکریم و بزرگ داشت استاد شهریار اداره  فرهنگ آذر بایجان شرقی تصمیم گرفت یک روز را به نام شهریار بنامد و در این رابطه رییس اداره فرهنگ وقت آذربایجان(علی دهقان )روز 16 اسفند ماه در تاریخ فرهنگ آذربایجان "روز شهریار "نام گذاری کرد.

به همین مناسبت من هم نیز این پست را تقدیم میکنم به همه مردمان ترک زبان سراسر دنیا به خصوص مردم آذربایجان

  دامنــــی گل کاشتم در باغ شعر پارسی                گلبنانش گل به صــد دامن نثارم می کنند
  در صف گوهر فروشـان بار خود بینم خزف                وین خریداران چه خجلتها که بارم می کنند

                                                           . . .

شهریار در کودکی از محضر پدر دانشمند خود استفاده کرده و تحصیلات مقدماتی را با قرائت گلستان پیش او فرا گرفت. و در همان اوان با دیوان خواجه الفتی سخت یافت، بعد از اینکه تحصیلات متوسطه را در مدرسه " فیوضات " و " متحده " به پایان رساند. ‌در سال 1300 به تهران رفته و دنباله تحصیلات خود را در مدرسه " دارالفنون " ادامه داد، تا اینکه در سال 1303 وارد مدرسه طب شده و مدت پنج سال در این دانشکده به تحصیل مشغول بود. ولی روحیه مخصوصش که اصلا با پزشکی و مخصوصا با جراحی سازگار نبود او را از تحصیل پزشکی باز می‌دارد و چنانکه خودش می‌گوید: بعد از هر عمل جراحی که انجام می‌دادم احساس ضعف می‌کردم و حالم به هم می‌خورد.

بعد از ترک تحصیل در رشته پزشکی به خراسان رفته و به دیدار کمال الملک نقاش معروف، نائل آمده و شعری نیز به عنوان " زیارت کمال‌الملک " به همین مناسبت دارد. تا سال 1314 در خراسان بوده و بعد از بازگشت از خراسان به کمک دوستانش وارد خدمت بانک کشاورزی شده، در سال 1316 حادثه ناگواری در زندگیش رخ داده و آن مرگ پدرش بود.

استاد شهریار در سن 82 سالگی در بیمارستان مهر تهران دارفانی را وداع و پیکرش به تبریز برده شد و طبق وصیتش در مقبرة الشعراى تبریز با تشییع بیش از 40 هزار نفر به خاک سپرده شد. با اعلام عزاى عمومى در سراسر آذربایجان مردم آذربایجان در احترام و تکریم استاد سنگ تمام گذاشتند.

 سالشمار زندگی استاد شهریار:

1285 شهریور ماه، تولد در شهر تبریز، بازارچه میرزا نصراللّه .

1288- عزیمت بهمراه خانواده به روستای خشگناب به دلیل انقلاب های تبریز و نا آرامی های شهر .

1290- پنج سالگی، آغاز تحصیلات ابتدایی در مکتبخانه های گلستان و نصاب .
- آشنایی با قرآن و دیوان حافظ نزد ملا محمد باقر و ملا ابراهیم .

1291- آرامش نسبی در تبریز و بازگشت خانواده به شهر .

1292- آغاز آشنایی و دوستی با " حبیب ساهر " .
- آغاز تحصیلات دروس عربی در مدرسه طالبیه تبریز .( از جامع المقدمات تا مقامات حریرى و حمیدى)
- شروع به آموزش زبان و ادبیات فرانسه در منزل و نزد معلم خصوصی .
- آشنایی با اشعار میرزا علی اکبر صابر .
- سرودن اولین شعر به زبان ترکی .

1294- سرودن دومین شعرش ( اولین شعر فارسی ) .

1295- سرودن سومین شعر به تأثیر اشعار شاتوبریان در وصف تبریز .

                                      .

 

1294- سرودن دومین شعرش ( اولین شعر فارسی ) .

1295- سرودن سومین شعر به تأثیر اشعار شاتوبریان در وصف تبریز .

1297- سرودن چهارمین شعر به اقتفاى شعر یکى از اجداد خود .

1298- سرودن پنجمین شعر در کنار رودخانه " صافى " مراغه در گردشى به همراه پدر .

1299- چاپ چند غزل با تخلص " بهجت " در مجله ادب مدرسه متوسطه تبریز.
- اخذ مدرک سیکل اول متوسطه از مدارس " متحده " و " متوسطه " تبریز .
- تصمیم به سفر اروپا و انصراف از سفر .
- اسفند ماه، عزیمت و مهاجرت به تهران برای ادامه تحصیل .
- 29 اسفند ماه، ورود به تهران و اقامت در منزل اکرم السلطنه . ( خواهر محمد علی شاه قاجار )

1300- آغاز آشنایی و دوستی با " ابوالحسن صبا " و " سید عبدالکریم امیری فیروزکوهی " .
- ورود به دارلفنون برای تکمیل تحصیلات متوسطه .
- تغییر تخلص از «بهجت» به «شهریار» با تفأل از دیوان حافظ.
1302- آغاز شیفتگی و عاشقی .
- اتمام سیکل دوم متوسطه و اخذ مدرک از دارلفنون با معدل 13.1 .

1303- ورود به مدرسه عالی طب به اصرار پدر .

1306- آشنایی با قمرالملوک وزیری .( در یک مهمانى بزرگ توسط سید ابوالقاسم شهیار (دوستش) و سرودن غزل «از کورى چشم فلک امشب قمر اینجاست...» در همان مجلس )
- طی دوره انترنی در بیمارستان سپه .

1307 – شرکت در مجالس احضار روح دکتر خلیل خان ثقفی تا سال 1309 .

1308- چاپ مثنوی در قطع جیبی با نام " روح پروانه " .
- اواخر سال، فوت صمیمی ترین دوستش " سید ابوالقاسم شهیار " .
- جدایى از معشوق در تعاقب خوابى که دیده بود، بحران شدید روحى، رها کردن تحصیل طب در آخرین ترم

1310- چاپ و انتشار دیوان اشعار با عنوان " دیوان شهریار " با مقدمه ملک الشعراء بهار، سعید نفیسى و پژمان بختیارى.
- شروع به کار در اداره ثبت اسناد و املاک سبزوار.

1311- اردیبهشت ماه، انتقال به نیشابور با سمت مامور در اداره ثبت و اسناد.
- خرداد ماه، ملاقات با کمال الملک در حسین آباد و اقامت ده روزه در منزل وی .

1312- انتقال از نیشابور به مشهد و آشنایی با میرزا خان عقیلی، محمود فرخ و گلشن آزادی .
- شرکت در انجمنهای ادبی خراسان از جمله مکتب شاهپور .

1313- فوت پدرش سید اسماعیل موسوى مشهور به " حاج میر آقا خشگنابى " و دفن وی در قم .
- شرکت در جشن هزاره فردوسی در طوس .

1314- بازگشت به تهران و اقامت در خیابان ژاله .
- تجدید چاپ دیوانش و حذف تمامی مقدمه های قبلی و بخشی از مقدمه ملک الشعرا بهار .

1315- فروردین ماه، استخدام در بانک کشاورزی و پیشه و هنر با مساعدت حاج اسماعیل ایر خیزی .
- خرداد ماه، شروع به کار در بانک با سمت " متصدی حسابداری " .

1316- سفر کوتاه به تبریز و ملاقات با خانواده .

1317- سفر به شهر بارفروش " بابل " بهمراه امیری فیروزکوهی برای ملاقات با نیما یوشیج و عدم پذیرش وی از طرف نیما .

1318- ابتلا به بحران های روحی شدید .

1319- ورود به جرگه فقر و درویشى و شرکت مجدد در مجالس احضار ارواح.

1321- اولین دیدارش با نیما یوشیج در تهران .
- چاپ مثنوی با مقدمه حسن ارسنجانی با نام " صدای خدا " .

1323-  آشنایی با حبیب سماعی .

1324- تیرماه، شرکت در اولین کنگره نویسندگان ایران به ریاست ملک الشعرای بهار .

1325- چاپ منظومه ای با مقدمه علی شاهنده با عنوان " قهرمان استالینگراد " .
- سفر مادرش از تبریز به تهران برای پرستاری از وی .

1326- آغاز آشنایی و دوستی با هوشنگ ابتهاج . (ه . ا. سایه)

1328 – چاپ جلد اول دیوانش با مقدمه علی زهری شامل غزلیات، رباعیات و قطعات .
- معافیت از خدمت در بانک کشاورزی به تصویب و دستور نخست وزیر وقت .

1329- سرودن منظومه " حیدر بابایه سلام " به تأثیر حضور مادر و تجدید خاطرات کودکى.

1331- فوت مادرش کوکب خانم در 31 تیر ماه در بیمارستان هزار تختخوابی تهران و دفن در شهر قم .

1332- عزیمت و بازگشت به تبریز .
- مردادماه، ازدواج با یکی از خویشاوندان و آموزگاران دبستان به نام عزیزه عبدالخالقی .
- خرید خانه در خیابان پهلوی نزدیک ارک با استفاده از وام بانک کشاورزی .
- چاپ منظومه " حیدر بابا سلام " در تبریز .

1333- چاپ اشعارش با عنوان " منتخب آثار شهریار " توسط نشریه مهرگان .
- تولد اولین فرزندش با نام " شهرزاد " .

1334- آغاز کتابت قرآن مجید و گوشه گیری تدریجی از اجتماع و دوستان .
- شهریور ماه، دیدار با ابوالحسن صبا و عبداله دوامی در شهر تبریز .

1335- چاپ جلد دوم دیوانش با عنوان " شهریار 2 " شامل مثنوی ها، قصاید و اشعار متفرقه.
- تولد دومین فرزندش " ابوالحسن " . (بعد از 15 روز فوت مى کند)
- اشتغال مجدد در بانک کشاورزی به علت سختی در معیشت .
- چاپ جلد سوم دیوان با عنوان " شهریار 3 مکتب شهریار " در تهران.

1336- آبانماه، سرودن مثنوی به مناسبت روز مولانا با عنوان " مولانا در خانقاه شمس " .
- تولد سومین فرزندش " مریم " .
- چاپ جلد چهارم دیوانش با عنوان " شهریار 4 " در تهران شامل افسانه شب و سایر آثار .

1337- تیرماه، آخرین دیدارش با نیما یوشیج در تبریز .
- اسفند ماه، نامگذاری روز 16 اسفند به نام روز شهریار در تاریخ آذربایجان از طرف وزارت فرهنگ وقت و تجلیل از او با حضور عده اى از شاعران و نویسندگان از جمله حسین پژمان بختیارى.

1338 تولد چهارمین فرزندش هادى.
- دیدار با هوشنگ ابتهاج در تبریز.

1340- ترجمه گزیدهای از اشعارش به زبان انگلیسی .

1342 انتشار کتاب " منوگرافیا محمدحسین شهریار "  تألیف " پروفسور غلامحسین بیگدلى " در باکو.

1343 سفر به " خشگناب " و سرودن جلد دوم " حیدر بابایه سلام ".
-  انتشار کتاب با عنوان " شهریار و حیدر بابایه سلام " تألیف " پروفسور احمد آتش " در ترکیه.
1344 دهم خرداد ماه، بازنشستگى از  بانک کشاورزى.
- دیدار با " ه . ا. سایه " و " نادر نادرپور " در تبریز.

1345- دعوت به شوروى براى شرکت در جشن " دویست و پنجاهمین سالگرد تولد ملا پناه واقف " (دعوتنامه را چهار ماه پس از جشن به او مى دهند).
- سرودن شعر " سهندیه " در جواب بولود قره چورلو " سهند " شاعر آذربایجانى.

1346- چاپ دوم " حیدر بابا " با مقدمه استاد دکتر منوچهر مرتضوى در تبریز.
- تابستان، دیدار با سیدابوالقاسم انجوى شیرازى در تبریز.
- امتناع از قبولی ریاست کتابخانه پهلوی و مهاجرت به تهران علیرغم اصرار رژیم.
- تیرماه، چاپ دیوان با عنوان " کلیات دیوان شهریار مجموعه پنج جلدى " در تبریز.
- مسافرت 15 روزه به تهران و دیدار با فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج و نادر نادرپور.
- تجلیل از وی در محافل فرهنگی متعدد .

1348- اعطاى درجه " استاد افتخارى " به او از طرف دانشگاه تبریز و تجلیل از وى در سالن شیر و خورشید تبریز.
- نقل مکان به خانه جدید در کوی مقصودیه .

1349- چاپ جلد دوم دیوان با عنوان " کلیات دیوان شهریار " در تبریز .
- اجابت دعوت مردم و دانشکده ادبیات شهر ارومیه و سفر به آن شهر .

1350- سفر به تهران و شرکت در نمایشگاه فرش همچنین تجلیل از او در چند محفل فرهنگى.
- ششم آذرماه، دیدار با " رستم علی اف " ایران شناس شوروی .
- بیست و هفتم آذرماه، تجلیل از وی در انجمن روابط فرهنگی ایران و ترکیه .
- دیماه، بازگشت به تبریز .
- ترجمه برخی از اشعارش به زبان فرانسه .
- عدم اجابت دعوت سفر به شهر مسجد سلیمان بدلیل ضعف مزاج .

1351- انتشار کتاب " آذری تورکجه سى " ( ترکی آذری ) تالیف پروفسور محرم ارگین در ترکیه . (در این کتاب منظومه «حیدربابایه سلام» به عنوان معتبرترین سند زبان ترکى آذرى نقد و مورد ارزیابى قرار گرفته است).
- دیدار با " رسول حمزه اتوف " شاعر داغستانی در تبریز .
- مرداد ماه، سخنرانی در سمینار " دبیران زبان و ادبیات کشور " در تبریز .
- آبانماه، ریاست دومین کنگره سراسری شعر ایران در تبریز .

1352- دیماه، مهاجرت به تهران و اقامت در منطقه امیر آباد .

1353- فوت همسرش عزیزه خانم و دفن وی در قم .

1356- تابستان، بازگشت به تبریز و کناره گیری از اجتماع .

1357- همنوایی با قیام ملت و حضور در راهپیمایی و تظاهرات .

1361- چاپ اشعار ترکى با عنوان " شهریارین آذربایجان دیلینده اثرلرى " به کوشش یحیى شیدا در تبریز.

1363- برپایی کنگره ای 3 روزه بمناسبت هشتادمین سالگرد تولدش در تالار وحدت دانشگاه تبریز با عنوان " کنگره بزرگداشت استاد سید محمد حسین شهریار " .
- چاپ مجموعه شعرى با نام " نغمه هاى خون " همزمان با کنگره بزرگداشت.

1365- اقامت یک ماهه در اسکو در زمان بمبارانهای تبریز .

1366- شانزدهم خرداد ماه، دیدار با هوشنگ ابتهاج و دکتر شفیعی کدکنی در تبریز .
- تیرماه، دیدار با رئیس جمهور وقت " حضرت آیت الله خامنه ای " در راس جمعى از شاعران آذربایجانى در استاندارى تبریز.
- آذر ماه، آغاز بیماری و بستری شدن در بیمارستان امام خمینی ( ره ) شهر تبریز.

1367- نهم مرداد ماه، شدت بیماری و انتقال وی به تهران.
- دیدار با " مهدى اخوان ثالث " در بیمارستان مهر.
- دیدار با " مفتون امینى " در بیمارستان مهر.
- دیدار با " فریدون مشیرى " در بیمارستان مهر.
- دیدار با " سیمین بهبهانى " در بیمارستان مهر.
- عیادت حضرت آیت اللّه خامنه اى (رئیس جمهور وقت) از او در بیمارستان مهر.
- شهریور ماه، شرکت در یک محفل خصوصی با حضور اخوان ثالث، سیمین بهبهانی و دکتر حمید مصدق .
- شهریور ماه، دیدار با قدیمی ترین دوستش " لطف الله زاهدی " در بیمارستان مهر .
- شهریور ماه، دیدار با مهدى اخوان ثالث، و دکتر شفیعى کدکنى در بیمارستان مهر.
- بیست و هفتم شهریور ماه، فوت ساعت 6.45 بامداد در بیمارستان مهر .
- بیست و هشتم شهریورماه، تشییع از بیمارستان تا فرودگاه و انتقال پیکرش به تبریز .
- بیست و نهم شهریور ماه، پیش از ظهر، دفن در مقبرة الشعراى تبریز و با تشییع بیش از 40 هزار نفر و اعلام عزاى عمومى در سراسر آذربایجان.

                 روحش شاد و یادش گرامــــــــــــی باد...

                         منتظر نظرات شما هستم